Μάχη στην Ευρώπη για τα συνθετικά καύσιμα και την εφαρμογή του Euro 7 – Τι προβλέπουν οι αναλυτές για το μέλλον του πετρελαίου στις μεταφορές

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από την ημέρα που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Γερμανία -μετά από ένα σκληρό παζάρι-  κατέληξαν σε μία συμβιβαστική συμφωνία για το ξεμπλοκάρισμα του σχεδίου που αφορά στην λειτουργία  των κινητήρων εσωτερικής καύσης.

Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και η μεγαλύτερη οικονομία της είχαν διαφωνία σχετικά με την προγραμματισμένη σταδιακή κατάργηση πώλησης των αυτοκινήτων που εκπέμπουν CO2 έως το 2035, με την Γερμανία να ζητά ρητές διαβεβαιώσεις ότι θα επιτραπεί η πώληση αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης εάν τα τελευταία καταναλώνουν e-Fuels (συνθετικά καύσιμα).

Η αρχική διατύπωση του σχετικού Κανονισμού οδηγούσε πρακτικά στην πώληση αποκλειστικά ηλεκτρικών νέων οχημάτων στην ΕΕ από το 2035, βάζοντας τέλος τους κινητήρες εσωτερικής καύσης. Όμως, ο συμβιβασμός που επιτεύχθηκε μετά από πίεση της Γερμανίας, της Ιταλίας και άλλων χωρών επιτρέπει τη διατήρηση των κινητήρων εσωτερικής καύσης μετά το 2035, υπό την προϋπόθεση ότι θα χρησιμοποιούν κλιματικά ουδέτερα καύσιμα. Τα πρακτικά βήματα για την υλοποίηση της συμφωνίας θα αποσαφηνιστούν ως το φθινόπωρο του 2024, πιθανότατα με την προσθήκη μιας νέας κατηγορίας οχημάτων (εκείνων που θα κινούνται αποκλειστικά με κλιματικά ουδέτερα καύσιμα, e-fuels) στον Κανονισμό για τις εκπομπές ρύπων από τα οχήματα.

Τα νέα αυστηρά πρότυπα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί να θέσει νέα αυστηρά πρότυπα ρύπανσης για τα αυτοκίνητα. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες όπως είναι φυσικό είναι σε θέση μάχης, αλλά τα λόμπι υγείας υποστηρίζουν ότι οι ενημερωμένοι κανόνες του Euro 7 θα σώσουν ζωές.

Η πρόταση για τα Euro 7 θέτει λεπτομερή όρια εκπομπών για νέα οχήματα, με στόχο να αναγκάσει τη βιομηχανία να αναπτύξει τεχνολογία που θα μειώσει τα πάντα, από τα οξείδια του αζώτου έως τα σωματίδια, αυτό το είδος της λεπτής σκόνης που παγιδεύεται στον ανθρώπινο ιστό και σχετίζεται με τα πάντα, από πνευμονικές παθήσεις έως άνοια και πρόωρη θνησιμότητα .

Ωστόσο, η αυτοκινητοβιομηχανία, μαζί με τις χώρες παραγωγούς όπως η Γερμανία και η Ιταλία, υποστηρίζουν ότι τα πρότυπα είναι περιττά δεδομένου ότι η ΕΕ έχει ήδη συμφωνήσει αναφορικά με τους κινητήρες εσωτερικής καύσης έως το 2035.

Η Ένωση Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων υπογραμμίζει ότι αυτό σημαίνει πως  οι νέοι κανόνες θα ισχύουν για μικρό αριθμό οχημάτων, θα αυξήσουν το κόστος οδήγησης και θα επιβαρύνουν τους κατασκευαστές αυτοκινήτων με επιπλέον έξοδα καθώς επενδύουν στη μετάβαση σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Όπως γράφει το Politico, την άποψη αυτή συμμερίζονται ορισμένα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τα οποία μαζί με κάποιες κυβερνήσεις  πιέζουν να καθυστερήσουν την εφαρμογή του Euro 7 μετά την ημερομηνία του 2025 που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το επιχείρημα είναι ότι η βιομηχανία χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να προσαρμοστεί στην πώληση ενημερωμένων μοντέλων.

Οι εκτιμήσεις της ΙΕΑ και το μέλλον των μεταφορών

Με την παγκόσμια ενεργειακή μετάβαση σε πλήρη εξέλιξη, λίγοι τομείς καθαρής ενέργειας, αν υπάρχουν, επεκτείνονται ταχύτερα από την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Μάλιστα ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, Τόνι Σεμπά δήλωσε πρόσφατα  ότι τα ηλεκτρικά οχήματα θα εξαλείψουν την παγκόσμια βιομηχανία πετρελαίου μέχρι το 2030, ενώ ο Akshat Rathi του Bloomberg News ισχυρίζεται ότι « κάθε F-150 Lightning καταστρέφει για πάντα 50+ βαρέλια ζήτησης πετρελαίου. Το ίδιο το Bloomberg προέβλεψε ότι τα ηλεκτρικά οχήματα θα πυροδοτήσουν μια παγκόσμια κρίση πετρελαίου.

Ο τομέας των μεταφορών είναι υπεύθυνος για σχεδόν το 60% της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου , με τα επιβατικά οχήματα και τα φορτηγά να καταλαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος.

Από την πλευρά του ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας εκτιμά ότι τα ηλεκτρικά οχήματα (EVs) πρόκειται να εκτοπίσουν πάνω από 5 εκατομμύρια βαρέλια ζήτησης πετρελαίου το 2023. Ο ΔΟΕ, στην πρόσφατη έκθεσή του με τίτλο «Global EV Outlook 2023», ισχυρίζεται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, η εκτόπιση πετρελαίου από EV φθάνει τα 1,8 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα (mbpd) το 2025 και τα 5 mbpd έως το 2030 σύμφωνα με τις αναφερόμενες πολιτικές. Εξαιτίας αυτού, η παγκόσμια ζήτηση για καύσιμα οδικών μεταφορών με βάση το πετρέλαιο θα κορυφωθεί έως το 2025.

Παράλληλα, ο διεθνώς διαπιστευμένος καταχωρητής DNV έχει προβλέψει ότι η ζήτηση πετρελαίου για τον τομέα των μεταφορών θα μειωθεί στο μισό έως το 2050, με ακόμη και δύσκολους τομείς όπως ο ναυτιλιακός τομέας να βλέπει το ενεργειακό του μείγμα να περιλαμβάνει τουλάχιστον 50% καύσιμα χαμηλών και μηδενικών εκπομπών άνθρακα.

Τα συνθετικά καύσιμα

Τα συνθετικά καύσιμα θα διαδραματίσουν επίσης μεγάλο ρόλο στην απαλλαγή του κλάδου από άνθρακα.

Τα συνθετικά καύσιμα είναι υγρά καύσιμα που παράγονται από φυσικό αέριο, άνθρακα, τύρφη και σχιστόλιθο πετρελαίου και περιλαμβάνουν συνθετικό ντίζελ, συνθετική κηροζίνη και πράσινη μεθανόλη. Σύμφωνα με τον ΔΟΕ, τα συνθετικά καύσιμα είναι ζωτικής σημασίας για την απαλλαγή των μεταφορών και της βιομηχανίας από τον άνθρακα έως το 2050.

Η τεχνολογία των συνθετικών καυσίμων αμφισβητείται από τις περιβαλλοντικές μη κυβερνητικές οργανώσεις που την θεωρούν δαπανηρή, ενεργοβόρα και ρυπαντική.

Επίσης, παράγοντες της αγοράς του αυτοκινήτου εκφράζουν αμφιβολίες ότι τα e fuels θα καταφέρουν να επιβληθούν στην αγορά απέναντι στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, οι τιμές των οποίων θα μειωθούν τα επόμενα χρόνια.

Η βιομηχανία από την πλευρά της, θεωρώντας δεδομένο το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο για το αυτοκίνητο, έχει επενδύσει μαζικά στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Οι αερομεταφορές

Τα αειφόρα αεροπορικά καύσιμα (SAF), συμπεριλαμβανομένων των συνθετικών ή βιοκαυσίμων αεριωθουμένων, είναι μέχρι στιγμής μια ελπιδοφόρα επιλογή για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές του κλάδου των αερομεταφορών. Ο ΙΕΑ έχει προβλέψει ότι έως το 2030, το 15% της συνολικής κατανάλωσης καυσίμου στις αερομεταφορές θα είναι SAF, ποσοστό που θα φτάσει στο 75% έως το 2050. Πριν από δύο χρόνια, η Ολλανδία έγραψε ιστορία αφού έγινε η πρώτη χώρα που φιλοξενεί την πρώτη πτήση επιβατών που τροφοδοτείται από συνθετικά καύσιμα με ενεργειακή πυκνότητα μόνο οριακά χαμηλότερη από εκείνη της κηροζίνης με βάση τα ορυκτά.

Η άλλη όψη

Παρά τις προβλέψεις αυτές, το πετρέλαιο φαίνεται ότι αναδεικνύεται εξαιρετικά ανθεκτικό: οι ειδικοί στον τομέα της ενέργειας της Energy Intelligence Group έχουν προβλέψει ότι όχι μόνο θα αυξηθεί η ζήτηση πετρελαίου το 2023, αλλά θα συνεχίσει να το κάνει μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Σύμφωνα με τον αναλυτή, η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,5 mb/d το 2023, με την Κίνα να αντιπροσωπεύει 650.000 b/d αφού η χώρα εγκατέλειψε την αυστηρή πολιτική της για μηδενικό Covid. Η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα φτάσει τα 101,2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα το τρέχον έτος και θα συνεχίσει να αυξάνεται στα 106 mb/d έως το 2030. Πράγματι, ο μέσος όρος φέτος αναμένεται να υπερβεί το προηγούμενο υψηλό των 100,6 mb/d που είχε οριστεί το 2019.

Αν και αυτά είναι σπουδαία νέα για τους ταύρους του πετρελαίου, η Energy Intelligence Group λέει ότι η ανάπτυξη θα κατευθυνθεί κυρίως από τα πετροχημικά και όχι από τα καύσιμα μεταφορών.